Czy pani cierpi? Nie tak bardzo.

Aleksandra Dumas-Syna często można było spotkać w teatrach, ale nie skupionego na granej sztuce, a interesującego się pięknymi paniami. W wiosenny wieczór roku 1844 przysiadł się przy scenie i spoglądał tak na lewo i prawo, pozdrawiając znane mu ślicznotki, gdy jego uwagę zwróciła "niby figurynka z saskiej porcelany" Marie Duplessis.  Los chciał ich połączyć; młodego pisarza zaproszono do loży, w której siedziała wystrojona w mleczną biel czarnowłosa piękność z upiętymi kameliami na ramieniu.

Marie Duplessis to właściwa Dama kameliowa. Historię, spisaną cztery lata później monsieur Dumas oparł bardzo dokładnie na swym gorzko-słodkim romansie z oczytaną i pięknie grającą na pianinie Francuzką. Mademoiselle, z domu Plessis stała się we wczesnym wieku - bowiem zaledwie lat szesnastu - znaną kurtyzaną, co pozwoliło jej zakosztować słodkości wiedzy. Będąc zwykłą chłopką mogła o tym przywileju tylko pomarzyć.

Romans trwał ponad rok, przerwany nagłym listem Dumas. Opuszczona przez kochanka znalazła ukojenie w ramionach Franciszka Liszta, by następnie, w lutym 1846 roku stać się hrabiną de Perregaux. Mąż podobno ożenił się z nią w obawie o jej pogarszające się zdrowie. Marie od lat dostawała ataku kaszlu i duszności, słabła z każdym tygodniem. 

Umierając, nie wiedziała, gdzie przebywał Aleksander. On wrócił do domu i wtedy dowiedział się o jej śmierci. W tym samym roku przejrzał raz jeszcze ich korespondencję, po czym odkurzył papier, zmoczył pióro w kałamarzu i.... i wydana w 1848 roku "Dama kameliowa" jest czytana po dziś dzień.

Dumas jest Armandem Duval, Marie Małgorzatą Gautier. Nieśmiertelna i melodramatyczna para stanowi jeden z wierniejszych przykładów literackiej miłości, która czytelnika... tak na chwilę... bądź dłuższą, zależy od duszy; moja łatwo się wzrusza... nie opuszcza. Nieważne jest, kiedy to przeczytamy, jak się czuć będziemy - nostalgia przejawia się tu w każdym najkrótszym słowie.

Sądziłam "Damę kameliową" za dzieło całkowicie wymyślone, nigdy w prawdziwym życiu nie spotykane. Prawdziwa historia mnie jeszcze bardziej rozczuliła. To jedna z moich ulubionych książek, podczas której czytania mogę raz po raz zawitać w świecie "wymyślnej głupoty", jak większość uważa o płytkich i wiecznie powielanych utworach miłosnych i dać sobie nadzieję, że mogę być kiedyś tak artystycznie i wspaniale kochaną. 

Jak to bywa z każdym głośnym tytułem, począwszy od 1895 roku, wielkiego odkrycia o nazwie kino ekranizacji przybywa i przybywa. Ta, z 1936 roku, kiedy to szlachetna kostiumówka Victoria Fleminga z Leigh i Gable'm dopiero co kończyła się pisać na papierze, jest piękna. Czy istnieje jakieś inne słowo opisujące czar tego filmu? Piękno to wyraźne, czyste słowo; właśnie, czystość zawiera się w pięknie. "Dama kameliowa" z Gretą Garbo jest moją ulubioną i wierną moim wyobrażeniom ekranizacją. Choć, tak, mam pewne uwagi, to podczas oglądania poczułam tę układającą się w miękkie warstwy krynolinę i misternie upięte loki nad uszami, sakiewkę w lewej dłoni, prawdziwe, wspaniale grane marsze i walce...

DAMA KAMELIOWA

1936

Greta Garbo

Robert Taylor

Lionel Barrymore

Film czarno-biały (ponoć jest kopia do kupienia kolorowa! Ja chcę! Ja!) i zapięty na ostatni guzik. Tutaj nie da się czegoś ominąć. Ja nie widzę wielkich różnic między książką a filmem. Film ubarwiono świetną komedią sytuacyjną, w którą bez problemu odnalazła się chłodna uroda Grety Garbo. Chłodna, acz nie groźna; powiem nawet, że śliczna. A może piękna? 

Małgorzata Gautier to młoda kobieta, niedawno skończyła dwadzieścia lat; tu Greta ma trzydzieści jeden (bawi mnie też to, kiedy filmowy partner - w literackim utworze starszy - jest młodszy od ekranowej partnerki) i jest wciąż zjawiskowa. 

Pani Garbo (podobno przemawiająca swoim prawdziwym głosem tylko jeden raz w filmie "Anna Christie", czym uczyniła ten tytuł wielkim) mówiła nisko i chropowato. Jeśli - a różnie się mówi - tutaj nagrano jej głos, nie będę owijała w bawełnę - brzmiała anielsko! Marie, Małgorzata winny brzmieć po francusku, delikatnie i z nutą arystokracji, nie twardo, a melodyjnie, ale to tutaj była Greta Garbo, wielka artystka! 

Ubrano ją w piękne tafty i krynoliny, marzy mi się też tak wyglądać... A najbardziej to podobają mi się te zakręcone jak makaron pukle włosów otaczające całą głowę. To taka dziewczęca i niewinna fryzura!

No, wychwaliłam panią Garbo aż nadto, teraz przyszedł czas na pana Taylora:

A więc, ponoć najprzystojniejszy aktor Złotego Hollywood, czarujący kobiety swoim uśmiechem... amant... amant... amant... Armand (rymuje się trochę).

Ja powiem, co ja o nim sądzę: a sądzę, że to chłoptaś większy od Valentino i jeszcze od niego większy laluś. Przeciwieństwo artystycznego chłodu Garbo, słodycz Roberta Taylora mnie aż rozbawiła. Armand Duval (och, to imię i nazwisko!) w książce przedstawiony został jako osoba zastraszona i przewlekle cierpiąca, nawet dłużej i strasznej od Małgorzaty. Jego tragedia opowiada inną tragedię, przez co serce mięknie. 

Robercik to - pod tą maską słodyczy - mężczyzna, taki po trosze nieokreślony. Widziałam go "Pożegnalnym walcu", 1940 gdzie, starszy i bardziej doświadczony był naprawdę dobry. Partnerował innej tragicznej bohaterce, Myrze Lester, następnej cudownej kreacji Vivien Leigh. I po tym całym powtarzaniu, jaki on jest cudowny i przystojny ja kurczowo trzymam się swojego zdania, że przy nim Valentino był cholernie męski.

Ładna ozdóbka pięknej kostiumówki. Może momentami grał wyraziście, tak, to prawda, ale jego rola ograniczała się do uśmiechów, miłego spojrzenia, dramatycznych i miłosnych wyznań i wielbienia Grety Garbo. Bo w "Damie kameliowej" to tytułowa dama jest najważniejsza. Więc drogi reżyser Clarence Brown okroił rolę Armanda do ściśle określonego amanta, tworząc drugiego, ale za to słyszalnego Valentino (pan Brown reżyserował z Rudim "Czarnego Orła").

Garbo i Taylor przyciągali do kin nie zdradzając publiczności, z jaką komedią się spotkają. A tu zaśmiać się można, oj można!

Małgorzata i Armand to nie jedyni bohaterowie. Oprócz kochanków widujemy na ekranie przyjaciółkę mademoiselle Gautier, Prudencję, starszą, wysłużoną kurtyzanę. W książce to postać zwyczajnie partnerująca, tu, zagrana genialnie przez Laurę Hope Crews nie daje o sobie zapomnieć! Kto powiedział, by starsza pani miała kryć się za drzwiami bogatej sali balowej, kiedy to młodsze chichoczą i tańczą? Nie, Prudencja jest inna! Skacze, śmieje się, nawet z własnych błędów, kogo ma podziwiać, to podziwiać, a kogo obgadać, to obgaduje. Och, jak mi poprawiła humor! Oczywiście ja wyczekiwałam kolejnej twarzy Grety, ale pani Crews...! ...pani Crews...!

Pani Crews to też pani Pitty Hamilton z "Przeminęło z wiatrem". I też tam jest świetna!

Madame Prudencja to też nie jedyna wesoła postać. Jak myślicie, czy Armand po odrzuceniu przez Małgorzatę wiedzie samotną idyllę, sadzając marchewki? Ależ oczywiście, że nie, toż to absurd! Interesuje się rywalką byłej kochanki, Olimpią. Olimpia to Lenore Ulric, Olimpia to bezczelna i śmiała kurtyzana, nie ciesząca się takim powodzeniem, jak Małgorzata.

Dla tych dwóch postaci to trzeba zobaczyć!

A więc, na kolorowym plakacie panie Garbo i Ulric, a także pan Taylor. Kim jest ten posępnie i nudnie wyglądający jegomość?

W filmie to baron de V., inny adorator Małgorzaty. Dość oschle traktuje jej ucieczkę z Armandem. Grał go Henry Daniell, sługa Chaplina w "Dyktatorze".

Lecz złem w tej historii jest pan Duval-ojciec (Lionel Barrymore, mistrz w rolach uprzykrzających czyjeś życie). Chciałby zapomnieć o złej reputacji ukochanej syna i nigdy więcej jej w swoich progach nie gościć. Rozmowa między nim a kurtyzaną nie wyjaśnia tego, co powinna, co doprowadza do jej upadku, złości Armanda, jego oddalenia i gorzkiego końca... akurat innego, niż w książce, ale wtedy to byłoby za mało Roberta i wielbicielki by były zawiedzione!!!

He, odpoczywamy sobie. :)

I pijemy.

Pierwsza połowa mnie pochłonęła, później, gdy moim zdaniem bohaterowie na ekranie się marnowali, ale film trwał, więc musieli o czymś rozmawiać, co powtarzane było wcześniej setki razy trochę się zmęczyłam. Pięknie wyreżyserowana końcówka jest na poziomie pierwszej części, przez co to dzieło rośnie i rośnie w moich oczach. Własnie ta scena komediowa i kostiumowa jest tu jeszcze od aktorów lepsza. Podziwiam ten szyk i tradycję, przez to można w ten błyszczący świat, tak daleki, dawno, dawno temu objawiający się jako nudna rzeczywistość wejść...